Падрыхтоўка да алімпіяды

Алімпіяды можна паглядзець і выканаць тут
ДРУГІ ЭТАП РЭСПУБЛІКАНСКАЙ АЛІМПІЯДЫ ПА ВУЧЭБНЫХ ПРАДМЕТАХ

РАЁННАЯ АЛІМПІЯДА ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ І ЛІТАРАТУРЫ

Комплексная алімпіядная работа па беларускай мове і літаратуры

6 клас

Заданні	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	Усяго
Балы

Заданне 1. Упішыце ў квадратныя дужкі гукі, якія чаргуюцца ў корані наступных слоў.

дарога – на дарозе	[  ] - [  ]	любіць – люблю	[  ] - [  ]
памажу – мазь	[  ] - [  ]	хата – у хаце	[  ] - [  ]
пазбавіць – збаўленне	[  ] - [  ]	кветка – квітнець	[  ] - [  ]
сцежачка – сцяжынка	[  ] - [  ]	агонь – агню	[  ] - [  ]

1 бал за кожны правільны адказ. Максімальная колькасць балаў – 8

Заданне 2. Перакладзіце наступныя словазлучэнні на беларускую мову.

приятный аромат
сильное течение
кирпичное здание
любимая игрушка
вкусный ужин

1 бал за правільны адказ. Максімальная колькасць балаў – 5

Заданне 3. Запішыце лічбы словамі.

З 253 рублямі	–
Перад 86 вучнямі	–
Пад 57 дрэвамі	–
Звыш 560 аркушаў	–
Усім 340 слухачам	–

1 бал за кожны правільны адказ. Максімальная колькасць балаў – 5

Заданне 4. Да прапанаваных словазлучэнняў падбярыце і запішыце побач слова-прыметнік, якое з’яўляецца антонімам да пэўнага словазлучэння.

Лёгкі партфель
Лёгкі ветрык
Лёгкія адносіны
Лёгкі характар

1 бал за правільны адказ.

Максімальная колькасць балаў – 4

Заданне 5. Ад спалучэнняў слоў утварыце і запішыце складаныя прыметнікі.

ІІІырокі ліст
Многа людзей
Чорныя вочы
Добрыя суседзі
Залацісты і жоўты
Сем гадоў
Глыбока паважаць
Мала зямлі
Добрай якасці

0,5 бала за кожны правільны адказ.

Максімальная колькасць балаў – 4,5

Заданне 6.  Знайдзіце словы, якія няправільна падзелены на марфемы. Правільны варыянт слова з абазначанымі марфемамі запішыце.

Вог-нішч-а,  пра-цаўнік,  бед-н-еньк-і, аб-сушк-а, а-жын-ы, аб-у-т-ак, гарадз-ішч-а, пры-гаж-ун

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

0,5 бала за правільна разабранае слова

Заданне 7.  Патлумачце фразеалагізмы.

Варушыць поршнямі
Гог і магог
Наводзіць  глянец
Паплакаць у камізэльку
Рваць кіпці

1 бал за правільны адказ.                                   

Максімальная колькасць балаў – 5

Заданне 8. Адзначце лексічныя пары, у якіх выдзеленыя словы амонімы, а ў якіх мнагазначныя. Адказ запішыце.

1. Вострая каса – дзявочая каса
2. Крыло птушкі – крыло самалёта
3. Від птушак – від на мора
4. Зялёны ліст – тытульны ліст
5. Правіць краінай – правіць коньмі

1 бал за правільны адказ. Максімальная колькасць балаў – 5

Заданне 9. Запоўніце пропускі. Назавіце літаратурнае паняцце (тэрмін).

1.                Буйны ………………………  твор, часцей ……………………… , які расказвае пра важныя падзеі, выяўляе глыбокія перажыванні ………………….………  і  яго герояў.  ___________________________ 

2.                Перанясенне ………………………  адной з’явы на …………. , чым-небудзь …………………….. на яе. ______________________

0,5 бала за кожнае правільна дапісанае слова.

1,5 бала за правільна названае паняцце.

Максімальная колькасць балаў – 6

Заданне 10. Запоўніце табліцу.

Аўтар	Твор	Жанр	Урывак з твора
			І праўда, крылі ж страху, беручы неабмалочаныя снапы. Кінуліся людзі на стрэхі. Абмалацілі салому.
			Ну, а калі людзі, якія добра памяталі, як стары воўк пеставаў кінутае ваўчанё, пачалі будавацца непадалёку ад былога логавішча …
			На гэтай рэчачцы зімою Такія справы вынікаюць, Што надта Костуся займаюць.

0,5 бала за кожны правільны адказ.

Максімальная колькасць балаў – 4,5

РАЁННАЯ АЛІМПІЯДА ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ І ЛІТАРАТУРЫ

Комплексная алімпіядная работа па беларускай мове і літаратуры

5 клас

Заданні	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	Усяго
Балы

Заданне 1. Укажыце  колькасць гукаў у прапанаваных сказах.

Сказ	Гук	Колькасць
У вераб’я багатая сям’я: у кожнага верабейкі па тры капейкі	[й]
Горш, калі баішся: і ліха не мінеш, і надрыжышся	[ш]
Без галавы, што без рук	[а]
Не адцягнеш, як ката ад мышы	[т]
Не скачы на высокія горы, бо на нізкія сядзеш	[с]
Калі дзед – ёсць і абед, няма дзеда – няма і абеда	[д]

0,5 бала за правільны адказ. Максімальная колькасць балаў – 3

Заданне 2. Пакажыце, якім чынам вымаўляюцца выдзеленыя групы зычных.

На лодачцы [ ], пытаешся [ ], езджу [ ],                                                                                             лётчык [         ], грамадства [         ], грузчык [          ].

0,5 бала за кожнае правільна запісанае спалучэнне.                                                    

Максімальная колькасць балаў – 3

Заданне 3.  Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову.

Старая мельница	–
Белый гусь	–
Огромный простор	–
Выгодная продажа	–
Высокий стебель	–
Зелёный папоротник	–
Сильная накипь	–
Стройный тополь	–

1 бал за правільна напісанае слова.

Максімальная колькасць балаў – 8

Заданне 4. Запісаць адным словам.

Прылада для дыхання чалавека пад вадою
Цыркавая гімнастыка
Від збана з вузкім горлам
Аўтар музычных твораў
Павелічальнае шкло ў аправе

1 бал за правільны адказ. Максімальная колькасць балаў – 5

 Заданне 5. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі і іх значэннем. Адказ запішыце ў форме літарна-лічбавага спалучэння (напрыклад, А1).

А. Язык развязаць	1. Выказванне незадаволенасці, шкадавання за недарэчныя словы
Б. Язык не паварочваецца	2. Змоўчваць, не гаварыць пра штосьці
В. Трымаць язык за зубамі	3. Спяшаючыся, выбіваючыся з сілы (бегаць, працаваць)
Г. Ціпун на язык	4. Адсутнасць ахвоты, жадання, рашучасці сказаць ці спытаць пра што-небудзь
Д. Чорт пацягнуў за язык	5 Пра таго, хто згубіў здольнасць гаварыць (ад страху, нечаканасці, здзіўлення)
Е. Язык высалапіўшы	6. Прымусіць, падахвоціць, схіліць кагосьці размаўляць, гаварыць
Ж. Язык адняўся	7. Нядобрае пажаданне (балбатуну, які сказаў тое, што не трэба)

Адказ: А__, Б__, В__, Г__, Д__, Е__, Ж__.

1 бал за кожны правільны адказ. Максімальная колькасць балаў – 7

Заданне 6.  З наступнымі словамі складзіце па два словазлучэнні так, каб у першым выпадку слова ўжывалася ў прамым значэнні, у другім – у пераносным.

            Тонкі, пусты, залаты, цвёрды, востры.

1 бал за кожны правільны адказ. Максімальная колькасць балаў – 10

Заданне 7. Са спалучэнняў слоў выпішыце тыя, якія з’яўляюцца словазлучэннямі.

            Ісці па кладцы, луг і поле, рыжскі цягнік, каля сцежкі, невялікае балотца, у рэчцы, раскінуцца вакол, не быў, смелы або палахлівы, дождж ідзе, сто адзінаццаць, летаваць у вёсцы, сакавік і красавік, расце аер, збіраць садавіну, нібы прывід, удалы прыклад, з мармуру, пеставаць дзіця.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

0,5 бала за правільна выпісанае словазлучэнне.  

Максімальная колькасць балаў – 4

Заданне 8. Вызначце і назавіце, якімі членамі сказа з’яўляюцца выдзеленыя словы. Падкрэсліце іх адпаведнымі лініямі.

1. Паблізу села адпачыць на дрэва чародка лясных жаваранкаў.

2. Пасля дзённай гарачыні паветра поўнілася водарам палявых кветак.

3. Ахутала вас, дрэвы, восень туманамі, звязала павуціннем.

4. Восень – прыгажуня і чараўніца.

0,5 бала за сказ.                                        Максімальная колькасць балаў – 2

Заданне 9. Устаўце ў вершаваныя радкі прапушчаныя  словы,  узгадайце назву тора і яго аўтара.

1. У любімай мове, роднай, _______________,

    Ах, якія словы: «Калі ласка!..».

Назва твора __________________________________________________.

Аўтар:

А) Яўгенія Янішчыц

Б) Анатоль Грачанікаў

В) Пятрусь Броўка

Г) Васіль Зуёнак

2. Узрывайце ж іх санямі, коні!

    Звіні, вясёлых бомаў медзь!

    _________ лятуць бары і гоні,

    У грудзях пачала кроў кіпець.

Назва твора __________________________________________________.

Аўтар:

А) Уладзімір Караткевіч

Б) Якуб Колас

В) Максім Танк

Г) Максім Багдановіч

0,5 бала за слова,                          

0,5 бала за назву твора,

0,5 бала за аўтара.

Максімальная колькасць балаў – 3

Заданне 10.  Назавіце твор і яго аўтара па героях.

Героі твора	Назва твора	Аўтар
Галіна, Васіль, Барына
Пятро, Гнат
Алесь, Костусь, Уладзя, Ясь
Грышка, Базыль
Міця, Стасік

0,5 бала за кожны правільны адказ.

Максімальная колькасць балаў - 5

ДАВЕДКІ

Комплексная алімпіядная работа па беларускай мове і літаратуры

5 клас                                                                     

Заданне 1. Укажыце  колькасць гукаў у прапанаваных сказах.

Сказ	Гук	Колькасць
У вераб’я багатая сям’я: у кожнага верабейкі па тры капейкі	[й]	5
Горш, калі баішся: і ліха не мінеш, і надрыжышся	[ш]	2
Без галавы, што без рук	[а]	3
Не адцягнеш, як ката ад мышы	[т]	1
Не скачы на высокія горы, бо на нізкія сядзеш	[с]	3
Калі дзед – ёсць і абед, няма дзеда – няма і абеда	[д]	2

0,5 бала за правільны адказ. Максімальная колькасць балаў – 3

Заданне 2. Пакажыце, якім чынам вымаўляюцца выдзеленыя групы зычных.

На лодачцы [цц], пытаешся [с’с’], лозунг [нх], езджу [ждж], лётчык [чч], грамадства [цтв], грузчык [шч], на дошцы [сц], просьба [з’б], футбол [дб].

0,5 бала за кожнае правільна запісанае спалучэнне.                                                    Максімальная колькасць балаў – 3

Заданне 3. Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову.

Старая мельница	–	­­­­­­­­­­­­­­­­­­стары млын
Белый гусь	–	белая гусь
Огромный простор	–	вялізная прастора
Выгодная продажа	–	выгадны продаж
Высокий стебель	–	высокае сцябло
Зелёный папоротник	–	зялёная папараць (зялёны папратнік)
Сильная накипь	–	моцны накіп
Стройный тополь	–	стройная таполя

1 бал за правільна напісанае слова.

Максімальная колькасць балаў – 8

Заданне 4. Запісаць адным словам.

Прылада для дыхання чалавека пад вадою	Акваланг
Цыркавая гімнастыка	Акрабатыка
Від збана з вузкім горлам	Гляк
Аўтар музычных твораў	Кампазітар
Павелічальнае шкло ў аправе	Лупа

1 бал за правільны адказ. Максімальная колькасць балаў – 5

Заданне 5. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі і іх значэннем. Адказ запішыце ў форме літарна-лічбавага спалучэння (напрыклад, А1).

Адказ: А 6, Б 4, В 2, Г 7, Д 1, Е 3, Ж 5.

1 бал за кожны правільны адказ. Максімальная колькасць балаў – 7

Заданне 6. З наступнымі словамі складзіце па два словазлучэнні так, каб у першым выпадку слова ўжывалася ў прамым значэнні, у другім – у пераносным.

Напрыклад: тонкі ліст – тонкі густ, пусты слоік – пустая размова, залаты пярсцёнак – залатое лісце, цвёрдая глеба – цвёрды характар, востры нож – вострае слова.

1  бал за кожнае словазлучэнне.                                                        Максімальная колькасць балаў – 10

Заданне 7. Са спалучэнняў слоў выпішыце тыя, якія з’яўляюцца словазлучэннямі.

                Ісці па кладцы, рыжскі цягнік, невялікае балотца, раскінуцца вакол, летаваць у вёсцы, збіраць садавіну, удалы прыклад, пеставаць дзіця.

0,5 бала за правільна выпісанае словазлучэнне.  

Максімальная колькасць балаў – 4

Заданне 8. Вызначце і назавіце, якімі членамі сказа з’яўляюцца выдзеленыя словы. Падкрэсліце іх адпаведнымі лініямі.

1. Паблізу села адпачыць на дрэва чародка лясных жаваранкаў.

2. Пасля дзённай гарачыні паветра поўнілася водарам палявых кветак.

3. Ахутала вас, дрэвы, восень туманамі, звязала павуціннем.

4. Восень – прыгажуня і чараўніца.

1. Акалічнасць.

2. Азначэнне.

3. Дрэвы – зваротак, не з’яўляецца членам сказа; дзейнік.

4. Выказнік.

0,5 бала за сказ.                                        Максімальная колькасць балаў – 2

Заданне 9.  Устаўце ў вершаваныя радкі прапушчаныя  словы,  узгадайце назву тора і яго аўтара.

1. У любімай мове, роднай, наскай,

    Ах, якія словы: «Калі ласка!..».

Назва твора “Калі ласка”.

Аўтар:

В) Пятрусь Броўка

2. Ўзрывайце ж іх санямі, коні!

    Звіні, вясёлых бомаў медзь!

    Вакол лятуць бары і гоні,

    Ў грудзях пачала кроў кіпець.

Назва твора “Зімой”.

Аўтар:

Г) Максім Багдановіч.

0,5 бала за слова,                          

0,5 бала за назву твора,

0,5 бала за аўтара.

Максімальная колькасць балаў – 3

Заданне 10.  Назавіце твор і яго аўтара па героях.

Героі твора	Назва твора	Аўтар
Галіна, Васіль, Барына	“Ля вогнішч начлежных”	Максім Танк
Пятро, Гнат	“Нямоглы бацька”	Уладзімір Караткевіч
Алесь, Костусь, Уладзя, Ясь	“Дарэктар”	Якуб Колас
Грышка, Базыль	“У старых дубах”	Якуб Колас
Міця, Стасік	“Страта”	Генрых Далідовіч

0,5 бала за кожны правільны адказ.

Максімальная колькасць балаў - 5

 2014/2015 навучальны год

“БЕЛАРУСКАЯ МОВА” І “БЕЛАРУСКАЯ ЛІТАРАТУРА”

9 клас

Комплексная работа

Заданні 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Усяго

Балы

Заданне 1. Утварыце і запішыце новыя словы.

аб+ішоў _____________________________________________________

супер+ігра _____________________________________________________

па+іменны _____________________________________________________

пост+індустрыяльны ______________________________________________

спец+інструктаж _________________________________________________

без+інфляцыйны _________________________________________________

пра+ігнараваць __________________________________________________

з+іначыць_____________________________________________________

Заданне 2. Выпішыце словы, якія складаюцца з пяці марфем.

 Максімальная колькасць балаў – 5

Максімальная колькасць балаў — 4

 Дагледзець, атлетыка, выгароджваць, настойлівасць, мініяцюра, няспешна, паляванне,

апусценне, выбрацца, увасьмярых, заручальны, устанаўліваць, паляшучка.

АДКАЗ:_______________________________________________________________________________________

 _______________________________________________________________________________________

Заданне 3. Запішыце беларускія адпаведнікі.

Максімальная колькасць балаў — 6

 Вывески и надписи Беларускія адпаведнікі

Баня

Государственный банк

Для вызова милиции нажмите

кнопку

Железнодорожные кассы

Здравпункт

Окрашено

Опасно для жизни!

Осторожно, злая собака!

Парикмахерская

Сберегательный банк

Белсоюзпечать

Частная автостоянка

1

Заданне 4. Узнавіце тэкст. Для гэтага ўстаўце прапушчаныя літары, раскрыйце дужкі

(2 балы), лічбы запішыце словамі (2 балы), упішыце прапушчаныя дзеясловы (2 балы).

Вызначце і запішыце стыль тэксту (1 бал).

На ___маргоншчыне побач з чыгункай, якая вядзе з Мiнска ў Вiльню,

раскiнулася вялiкая вёска Залессе. У яе старажытным парку сярод векавых лiп

___________________________________ валун вялiкiх памераў, а на iм словы «Ценям

Касцюшкi», выбiтыя па-польску. Надпiс прысвечаны таленавiтаму палкаводцу, якога дала

свету беларуская зямля ў XVIII (________________________________ ) стагоддзi.

Тадэвуш Касцюшка – выхадз__ц са старажытнага беларускага шляхецка-га роду.

Калi у 1794 ( ______________________________________________ ________________)

годзе ўспыхнуў нацы__нальна-вызваленчы рух у Беларусi, Лiтве i Польшчы, Касцюшку

прызначылi галоўнакамандуючым усiх узброеных сiл. У адным з баёў параненага Касцюшку

_______________ ў палон i пасадзiлi ў Петрапаўлаўскую крэпасць, дзе ён прасядзеў каля 15

(_______ __________________________________ ) месяцаў.

Пасля вызвалення Касцюшка (на)заўсёды _________________________

родную зямлю. Памёр у 1817 ( _______________________________________

_____________________________) годзе ў Швейцарыi. Яго прах

_____________________________ ў Кракаў i змясцiлi ў склеп побач з саркафагамi польскiх

каралёў.

АДКАЗ: Стыль — ___________________________________

Заданне 5. Запішыце ў пустыя клеткі табліцы адпаведныя формы слоў.

Н. скл., мн. лік Н. скл., адз. лік. Р. скл., адз. лік М. скл., адз. лік

Атопкі

Бравэркі

Быльнягі

Максімальная колькасць балаў — 7

Максімальная колькасць балаў — 3

Заданне 6. Сёння ў беларускую мову прыйшло шмат запазычанняў, якія можна замяніць

ужо існуючымі ў мове адпаведнікамі. Да кожнага з прапанаваных слоў запішыце такі

адпаведнік — слова ці словазлучэнне.

Альтэрнатыва — ___________________;

бойфрэнд — _______________;

брэнд — _________________________________;

экзіт-пул — _____________________________ ;

эксклюзіўны — ___________________________;

дайвінг — __________________________________;

 сінгл — ___________________________________;

о-кей!— ____________________.

Заданне 7. Раскрыйце дужкі, аднавіце фразеалагізмы і растлумачце значэнне гэтых устойлівых

выразаў

Браць, узяцца, пабраць, ухапіць, падаць (крошачкі, за розум, горлам, шылам, духам, кашы).

Максімальная колькасць балаў — 4

Максімальная колькасць балаў — 10

2

Фразеалагізмы Значэнне

Заданне 8. Выявіце ў прымаўках сродкі мастацкай выразнасці мовы. Запішыце ў пустыя

клеткі назвы гэтых сродкаў.

1. І сцены вушы маюць.

2. І ваўкі сытыя і авечкі цэлыя.

3. Адзін з сошкай, а сямёра з ложкай.

4. Госць першы дзень золата, другі дзень срэбра, а

на трэці медзь, хоць дадому едзь.

Заданне 9. Знайдзіце лішні элемент у пераліку і растлумачце свой выбар:

 Максімальная колькасць балаў — 2

А) Барока, сентыменталізм, кульмінацыя, рэалізм, рамантызм, класіцызм.

Б) Экспазіцыя, развязка, лірызм, завязка, эпізод, кульмінацыя.

АДКАЗ: А)

_________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________Б)

_________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

Заданне 10. Устаўце прапушчаныя словы. Запішыце назву твора і яго аўтара.

Трэба дома бываць часцей,

Трэба дома бываць не госцем,

Каб душою не _____________-,

Каб не страціць святое штосьці.

He забыць, як падвялы аер

На памытай падлозе пахне,

Як у студню ________ асвер

Запускае руку да пахі.

He забыць сцежкі той, што цябе

На дарогу выводзіла з дому,

Што у хаце там быў рубель

У цане і па курсу старому.

 Максімальная колькасць балаў — 4

Прымаўкі Сродкі мастацкай мовы

Максімальная колькасць балаў — 5

He забыць, як марозам злым

________ пальцы пячэ балюча

I адкуль на стале тваім

Бохан свежага хлеба пахучы.

Помніць свой на іржышчы цень,

He забыць, як завуць суседа,

He забыць, як пяе пад дзень

За вясёлым сталом бяседа.

Трэба дома бываць часцей,

Трэба дома бываць не госцем,

Каб душою ты стаў чысцей

I не страціў святое штосьці.

АДКАЗ:

Назва твора_____________________________________________________________

Аўтар___________________________________________________________________

3

ДРУГІ ЭТАП РЭСПУБЛІКАНСКАЙ АЛІМПІЯДЫ ПА ВУЧЭБНЫХ ПРАДМЕТАХ

 2014/2015 навучальны год

“БЕЛАРУСКАЯ МОВА” І “БЕЛАРУСКАЯ ЛІТАРАТУРА”

9 клас

Комплексная работа

ДАВЕДКІ

Заданні 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Усяго

Балы 4 5 6 7 3 4 10 4 2 5 50

Заданне 1.

аб+ішоў = абышоў

супер+ігра = суперігра

па+іменны = пайменна

пост+індустрыяльны =

 постындустрыяльны

Заданне 2. (1 бал за кожнае правільнае слова).

на-стой-лів-асць*,

а-пусц-е-нн-е,

вы-бр-а-ц-ца,

за-руч-а-льн-ы,

па-ляш-уч-к-а.

Іншыя словы: да-гледз-е-ць, атлет-ык-а, вы-гародж-ва-ць, мініяцюр-а, ня-спеш-н-а,

паляв-а-нн-е, у-васьм-яр-ых, у-станаўл-іва-ць.

Заданне 3.

Баня Лáзня

Государственный банк Дзяржáўны банк

Для вызова милиции нажмите кнопку. Для выкліку міліцыі нацíсніце кнопку.

Железнодорожные кассы Чыгýначныя кáсы

Здравпункт Пункт аховы здароўя

Окрашено Пафарбавáна

Опасно для жизни! Небяспéчна для жыцця!

Осторожно, злая собака! Асцярожна, злы сабака!

Парикмахерская Цырýльня

Сберегательный банк Ашчáдны банк

Белсоюзпечать Белсаюздрýк

Частная автостоянка Прывáтная аўтастаянка

Заданне 4. Каментарый. За прапушчаныя літары, раскрытыя дужкі – 2 балы), лічэбнікі – 2 балы,

дзеясловы – 2 балы, стыль тэксту –1 бал.

Дзеясловы могуць быць сінанімічнымі. Галоўнае, каб яны адпавядалі стылю і тыпу маўлення.



 На Смаргоншчыне побач з чыгункай, якая вядзе з Мiнска ў Вiльню, раскiнулася вялiкая

вёска Залессе. У яе старажытным парку сярод векавых лiп ляжыць валун вялiкiх памераў, а на iм

словы «Ценям Касцюшкi», выбiтыя па-польску. Надпiс прысвечаны таленавiтаму палкаводцу, якога

дала свету беларуская зямля ў XVIII (васямнаццатым) стагоддзi.

Тадэвуш Касцюшка – выхадзЕц са старажытнага беларускага шляхецкага роду. Калi ў 1794

(тысяча семсот дзевяноста чацвёртым) годзе ўспыхнуў нацыЯнальна-вызваленчы рух у Беларусi,

Лiтве i Польшчы, Касцюшку прызначылi галоўнакамандуючым усiх узброеных сiл. У адным з баёў

параненага Касцюшку ўзялi ў палон i пасадзiлi ў Петрапаўлаўскую крэпасць, дзе ён прасядзеў каля 15

(пятнаццаці) месяцаў.

Пасля вызвалення Касцюшка назаўсёды пакiнуў родную зямлю. Памёр у 1817 (тысяча

восемсот сямнаццатым) годзе ў Швейцарыi. Яго прах перавезлi ў Кракаў i змясцiлi ў склеп побач з

саркафагамi польскiх каралёў.

спец+інструктаж = спецінструктаж

без+інфляцыйны = безынфляцыйны

пра+ігнараваць = праігнараваць

з+іначыць= зыначыць

1. Вывески и надписи 1. Шыльды і надпісы

4

 Стыль — публіцыстычны.

Заданне 5. Каментарый. Адзін радок – 1 бал.

Н. скл., мн. лік Н. скл., адз. лік. Р. скл., адз. лік М. скл., адз. лік

атопкі атопак атопка атопку

бравэркі бравэрка бравэркі бравэрцы

быльнягі быльнёг быльнягу у быльнягу

Заданне 6.

Альтэрнатыва — выбар; бойфрэнд — сябар; брэнд — гандлёвая марка; экзіт-пул — апытанне

на выхадзе; эксклюзіўны — выключны; дайвінг — падводнае плаванне; сінгл — сольная кампазіцыя

(дыск з адной песняй); о-кей! — так, добра.

Заданне 7.

Браць горлам Дамагацца чаго-небудзь крыкам

Узяцца за розум Рабіцца разважлівым, станавіцца разумнейшым

Пабраць крошачкі Вельмі падобны да каго-небудзь

Ухапіць шылам кашы Пагнаўшыся за чым-небудзь, зведаць няўдачу

Фразеалагізмы Значэнне

 (часцей з-за ўласнага промаху)

Падаць духам Прыходзіць у роспач, губляць надзею

Заданне 8.

1. І сцены вушы маюць. метафара

2. І ваўкі сытыя і авечкі цэлыя. паралелізм

3. Адзін з сошкай, а сямёра з ложкай. метанімія

4. Госць першы дзень золата, другі дзень срэбра, а на трэці медзь,

хоць дадому едзь.

Заданне 9.

А) кульмінацыя (элемент сюжэтна-кампазіцыйнай будовы твора; усе іншыя тэрміны

абазначаюць мастацкія сістэмы).

Б) лірызм (характарыстыка настраёвасці, спосабу пабудовы дыялога паміж аўтарам і

чытачом; усе іншыя тэрміны абазначаюць элементы сюжэтна-кампазіцыйнай будовы твора)

Прымаўкі Сродкі мастацкай мовы

градацыя

Заданне 10.

 ачарсцвець, цыбаты, Клямка.

“Трэба дома бываць часцей”. Рыгор Барадулін.